ईतिहास

धरानको इतिहासः गुप्तकालदेखि ढुङ्गे रेलसम्म

(पत्रकार प्रदीप मेयाङ्बोद्धारा तयार गरि blastkhabar.com मा प्रकाशित सामग्री) ‘.....मनै उडायो ढुङ्गे रेलैले’ यो गीत त्यति चर्चित त भएन तर यसले धरानको ऐतिहासिकतासँग जोडिएको ढुङ्गे रेलको कथासँग गाँसिएका आम सर्वसधारणको मनोभावना भने व्यक्त गरेको छ । ४५ वर्षअघिसम्म यो गीत स्थानीय बासिन्दाले खूब गुनगुनाउने गरेको आफूलाई बूढापाकाले सुनाएको सञ्चारकर्मी जनकऋषि राई बताउँछन् । धरानको ढुङ्गे रेलले कसरी मनै उडायो त स्थानीय बासिन्दाको ? यसका लागि धरानमा चल्ने रेलको इतिहास कोट्याउनु जरुरी छ । भारतसँग वि.सं. २०११ सालमा कोशी सम्झौता भएपछि भीमनगरमा कोशी व्यारेज र बाँध निर्माण गर्नका लागि धरानस्थित फुस्रेको ढुङ्गा ओसार्ने प्रयोजनका लागि धरानको फुस्रेदेखि हालको महेन्द्रनगर चक्रट्टी हुँदै भीमनगर कोशी व्यारेज

Read More

बिहारमा खम्बुवानका सन्तान

- डम्बरकृष्ण श्रेष्ठ (हिमाल खवरपत्रीका, १–१५ चैत २०६८) नेपाल एकीकरण अभियानताका गोर्खाली फौजसँगको हारपछि आत्मसमर्पणको साटो पलायन रोजेका खोटाङ र भोजपुरका किरातीहरू बिहारको सुपौलमा चौरासी जमिनदारका रूपमा परिचित छन् । निस्पट्ट अँध्यारो रात, चकमन्न हतुवा गढी दरबार । राजा अटलसिंह राई खोपीमा घुरिरहेका थिए, सिरानी मुनिबाट खुकुरीको बिँडले बाहिर चियाइरहेको थियो । आधा जति रित्तिएको तीनपानेको कठुवा (काठको भाँडो) र चाँदीको कचौरा ओछ्यानछेउमा थियो । २५० वर्षअघिको त्यो दुर्भाग्यपूर्ण रातमा हाल दक्षिणी भोजपुरको रानिबास गाबिसमा पर्ने डाँडाको हतुवा गढीमा गोर्खाली हमला हुँदैछ भन्ने सुईंकोसम्म थिएन, अटलसिंहलाई । त्यसअघिको इतिहासबारे अटलसिंहको नवौं या दशौं पुस्ताकी बुहारी सुखमाया देवी राईले भनेकी छन्ः “हमरुलाई हमरको

Read More

भारतिय तमाङ्हरुको ईतिहास

भारतीय तामङ् तामङ समुदायको विषयमा जान्न-बुझ्न हो भने, मूलत: तामङ समुदायलाई नेपाल देशको एउटा प्रमुख जनजाति भनि पाउँछौं। तामङ जातिको मूल थलो/किपट नै नेपालमा पर्छ‌। तामङ एउटा आदिवासी जनजाति हो, जसको आफ्नै भाषा,इतिहास,पहिचान र संस्कार-संस्कृति छ। इतिहास विश्लेषण गर्दा तामङ जाति आदिमकालमै मंगोल(मंगोलिया) -बाट तिब्बत हुँदै अहिलेको नेपाल प्रवेश गरेको हामी पाउँछौं। तर, त्यस समय नेपाल थिएन, आ-आफ्नै स्वराज्य/स्वदेश भएको पाउँछौं, उसरी नै तामङ समुदायले नि काठमाडौं उपत्यका वरिपरि रहेका जिल्लाहरू जस्तै - नुवाकोट, धादिङ, रसुवा, काभ्रेपलान्चोक, सिन्धुपाल्चोक, दोलखा, रामेछाप, मकवानपूर, सिन्धुलीतिर बसाई गरेर आफ्नै स्वराज्य/स्वदेश निर्माण गरेको हामी पाउँछौं जसलाई तामसालिङ भनिन्थ्यो। नेपाल तामङ घेदुङका अध्यक्ष हेम वाइबाका अनुसार तामसालिङको

Read More